6.2. aptitude, apt-get en apt Commando's

6.2. `aptitude`, `apt-get` en `apt` Commando's

APT is a vast project, whose original plans included a graphical interface. It is based on a library which contains the core application, and apt-get is the first front end — command-line based — which was developed within the project. apt is a second command-line based front end provided by APT which overcomes some design mistakes of apt-get.

Both tools are built on top of the same library and are thus very close, but the default behavior of apt has been improved for interactive use and to actually do what most users expect. The APT developers reserve the right to change the public interface of this tool to further improve it. Conversely, the public interface of apt-get is well defined and will not change in any backwards incompatible way. It is thus the tool that you want to use when you need to script package installation requests.

Numerous other graphical interfaces then appeared as external projects: synaptic, aptitude (which includes both a text mode interface and a graphical one — even if not complete yet), wajig, etc. The most recommended interface, apt, is the one that we will use in the examples given in this section. Note, however, that apt-get and aptitude have a very similar command line syntax. When there are major differences between these three commands, these will be detailed.

6.2.1. Initialisatie

For any work with APT, the list of available packages needs to be updated; this can be done simply through apt update. Depending on the speed of your connection and configuration, the operation can take a while, since it involves downloading a certain number of (usually compressed) files (Packages, Sources, Translation-language-code), which have gradually become bigger and bigger as Debian has developed (at least 10-16 MB of data for the main section). Of course, installing from a CD-ROM/DVD set does not require any downloading — in this case, the operation is very fast.

TIP Incremental updates

The aim of the apt update command is to download for each package source the corresponding Packages (or Sources) file. However, even after a xz compression, these files can remain rather large (the Packages.xz for the main section of Unstable takes more than 8 MB). If you wish to update regularly, these downloads can take up a lot of time.

To speed up the process, APT can download “diff” files containing the changes since the previous update, as opposed to the entire file. To achieve this, official Debian mirrors distribute different files which list the differences between one version of the Packages file and the following version. They are generated at each update of the archives and a history of one week is kept. Each of these “diff” files only takes a few dozen kilobytes for Unstable, so that the amount of data downloaded by a weekly apt update is often divided by 10. For Stable and Testing, which change less, the gain is even more noticeable.

However, it can sometimes be of interest to force the download of the entire Packages file, especially when the last upgrade is very old and when the mechanism of incremental differences would not contribute much. This can also be interesting when network access is very fast but when the processor of the machine to upgrade is rather slow, since the time saved on the download is more than lost when the computer calculates the new versions of these files (starting with the older versions and applying the downloaded differences). To do that, you can use the APT configuration parameter Acquire::PDiffs and set it to false.

$ sudo apt -o "Acquire::PDiffs=false" update

The Acquire::* options also control other aspects of the download, and even the download methods. Acquire::Languages can limit or disable the download of Translation-language-code files and save even more time. For a complete reference see apt.conf(5).

6.2.2. Installeren en Verwijderen

With APT, packages can be added or removed from the system, respectively with apt install package and apt remove package. In both cases, APT will automatically install the necessary dependencies or delete the packages which depend on the package that is being removed. The apt purge package command involves a complete uninstallation by deleting the configuration files as well.

TIP De zelfde selectie van pakketten meerdere keren installeren

Het kan handig zijn om dezelfde lijst van pakketten systematisch op meerdere computers te installeren. Dit kan vrij gemakkelijk gedaan worden.

Te eerste, haal een lijst op met alle pakketten die geïnstalleerd zijn op de computer die als “model” ter kopie zal dienen.

$ dpkg --get-selections >pkg-list

Het pkg-list bestand bevat dan de lijst van geïnstalleerde pakketten. vervolgens, verplaats het pkg-list bestand naar de computer die je wilt updaten en gebruik het volgende commando:

## Update dpkg's database of known packages
# avail=`mktemp`
# apt-cache dumpavail > "$avail"
# dpkg --merge-avail "$avail"
# rm -f "$avail"
## Update dpkg's selections
# dpkg --set-selections < pkg-list
## Ask apt-get to install the selected packages
# apt-get dselect-upgrade

The first commands record the list of available packages in the dpkg database. Then dpkg --set-selections restores the selection of packages that you wish to install, and the apt-get invocation executes the required operations! aptitude does not have this command.

TIP Verwijderen en installeren op hetzelfde moment

Het is mogelijk om apt (of apt-get of aptitude) te vragen om bepaalde pakketten te installeren en andere te verwijderen op dezelfde commando-regel door het toevoegen van een achtervoegsel. Met een apt install commando, voeg “-” toe aan de namen van de pakketten die je wenst te verwijderen. Met een apt remove commando, voeg “+” toe aan de namen van de pakketten die je wenst te installeren.

De volgende voorbeelden tonen twee verschillende manieren om package1 te installeren en om package2 te verwijderen.

# apt install package1 package2-

# apt remove package1+ package2

This can also be used to exclude packages which would otherwise be installed, for example, due to an automatic installation of Recommends. In general, the dependency solver will use that information as a hint to look for alternative solutions.

TIP apt --reinstall en aptitude reinstall

Het systeem kan soms beschadigd worden na de verwijdering of aanpassing van bestanden in een pakket. De gemakkelijkste manier om deze bestanden terug te halen is om het aangetaste pakket te her-installeren. Helaas zal het pakkettensysteem merken dat het betreffende pakket al geïnstalleerd is en zal vriendelijk weigeren om het te her-installeren; om dit te voorkomen, gebruik de --reinstall optie van de apt en apt-get commando's. Het volgende commando her-installeert postfix zelfs als het al aanwezig is:

# apt --reinstall install postfix

Het aptitude commando regel is lichtjes anders, maar bereikt hetzelfde resultaat met aptitude reinstall postfix.

Het probleem valt niet voor met dpkg, maar de beheerders gebruiken dit zelden rechtstreeks.

Wees voorzichtig! apt --reinstall gebruiken om pakketten aangetast door en aanval te herstellen zal het systeem zeker niet herstellen naar hoe het was. Paragraaf 14.7, “Dealing with a Compromised Machine” geeft de nodig stappen om uit te voeren op een gecompromitteerd systeem.

These commands will not restore the configuration files. But as you have learned in Paragraaf 5.2.3, “Checksums, List of Configuration Files, et al.” (see also sidebar VERDER GAAN dpkg dwingen om naar een configuratie bestand te vragen), you can use the following command to be asked to install the unmodified version and even restore any deleted configuration file as well.

# apt --reinstall -o Dpkg::Options::="--force-confask,confmiss" install package

Some packages don't ship the configuration file found in /etc with the package. Instead they create it during installation by either copying a skeleton or writing it by a script. The file /etc/inputrc, for example, is a copy of /usr/share/readline/inputrc. In such cases the commands shown above won't work.

If the file sources.list mentions several distributions, it is possible to give the version of the package to install. A specific version number can be requested with apt install package=version, but indicating its distribution of origin (Stable, Testing or Unstable) — with apt install package/distribution — is usually preferred. With this command, it is possible to go back to an older version of a package (if, for instance, you know that it works well), provided that it is still available in one of the sources referenced by the sources.list file. Otherwise the snapshot.debian.org archive can come to the rescue (see sidebar GOING FURTHER Old package versions: snapshot.debian.org and archive.debian.org).

Voorbeeld 6.4. Installation of the Unstable version of spamassassin

# apt install spamassassin/unstable

If the package to install has been made available to you under the form of a simple .deb file without any associated package repository, it is still possible to use APT to install it together with its dependencies (provided that the dependencies are available in the configured repositories) with a simple command: apt install ./path-to-the-package.deb. The leading ./ is important to make it clear that we are referring to a filename and not to the name of a package available in one of the repositories.

VERDER GAAN De cache van .deb bestanden

APT keeps a copy of each downloaded .deb file in the directory /var/cache/apt/archives/. In case of frequent updates, this directory can quickly take a lot of disk space with several versions of each package; you should regularly sort through them. Two commands can be used: apt-get clean entirely empties the directory; apt-get autoclean only removes packages which can no longer be downloaded (because they have disappeared from the Debian mirror) and are therefore clearly useless (the configuration parameter APT::Clean-Installed can prevent the removal of .deb files that are currently installed).

6.2.3. Systeem Opwaarderen

Regelmatig opwaarderen is aanbevolen, omdat ze de laatste beveiligings-updates bevatten. Om te opwaarderen, gebruikt je apt upgrade, apt-get upgrade of aptitude safe-upgrade (natuurlijk na apt update). Dit commando zoekt naar geïnstalleerde pakketten die opgewaardeerd kunnen worden zonder enig pakket te verwijderen. Met andere woorden, het doel is om de minst ingrijpende opwaardering te verzekeren. apt-get is iets minder veeleisend dan aptitude of apt omdat het zal weigeren om pakketten te installeren die niet op voorhand geïnstalleerd waren.

apt zal in het algemeen de meest recente versie nummer selecteren (behalve voor pakketten van Experimenteel en stable-backports, welke standaard genegeerd worden ongeacht hun versie nummer). Als je Testing of Unstable in jou sources.list gespecificeerd hebt zal apt upgrade de meeste van jouw Stabiele systeem naar Testen of Onstabiel omschakelen, wat je misschien niet bedoeld zou hebben.

To tell apt to use a specific distribution when searching for upgraded packages, you need to use the -t or --target-release option, followed by the name of the distribution you want (for example, apt -t stable upgrade). To avoid specifying this option every time you use apt, you can add APT::Default-Release "stable"; in the file /etc/apt/apt.conf.d/local.

Voor belangrijkere opwaarderingen, zoals de verandering van een grote Debian versie naar de volgende, moet je het commando apt full-upgrade gebruiken. Met deze instructie, zal apt de opwaardering volledig uitvoeren ook als het bepaalde verouwderde pakketten moet verwijderen of nieuwe afhankelijkheden moet installeren. Dit is ook het commando gebruikt door gebruikers die dagelijks werken met Debian Onstabiel vrijgave en haar evolutie dag-na-dag volgen. Het is zo gemakkelijk dat het amper uitleg nodig heeft: de reputatie van APT is grotendeels gebaseerd op deze functionaliteit.

In tegenstelling tot apt en aptitude, kent apt-get het commando full-upgrade niet. Je zouw in de plaats apt-get dist-upgrade (”distribution upgrade”) moeten gebruiken. Het historische en goed-gekende commando dat apt en aptitude ook accepteren voor het gemak van de gebruikers die dit gewoon zijn.

The results of these operations are logged into /var/log/apt/history.log and /var/log/apt/term.log, whereas dpkg keeps its log in a file called /var/log/dpkg.log.

6.2.4. Configuratie Opties

Besides the configuration elements already mentioned, it is possible to configure certain aspects of APT by adding directives in a file of the /etc/apt/apt.conf.d/ directory or /etc/apt/apt.conf itself. Remember, for instance, that it is possible for APT to tell dpkg to ignore file conflict errors by specifying DPkg::options { "--force-overwrite"; }.

If the Web can only be accessed through a proxy, add a line like Acquire::http::proxy "http://yourproxy:3128". For an FTP proxy, write Acquire::ftp::proxy "ftp://yourproxy". To discover more configuration options, read the apt.conf(5) manual page (for details on manual pages, see Paragraaf 7.1.1, “Handleiding Pagina's”).

TERUG NAAR DE BASIS Directory's die eindigen op .d

Directory's met een .d achtervoegsel worden steeds vaker gebruikt. Iedere directory vertegenwoordigt een configuratiebestand dat is opgesplitst in verschillende bestanden. In deze zin zijn alle bestanden in /etc/apt/apt.conf.d/ instructies voor de configuratie van APT. APT voegt ze in alfabetische volgorde toe, zodat de laatste een configuratie element gedefinieerd in een van de eerste kan aanpassen.

Deze structuur brengt wat flexibiliteit mee voor de machine beheerders en de pakket onderhouders. De beheerder kan de inderdaad de configuratie van de software gemakkelijk aanpassen door een kant-en-klaar bestand in de directory in kwestie toe te voegen, zonder enig bestaande bestand aan te passen. Pakket onderhouders gebruiken dezelfde methode wanneer ze een configuratie van andere software moeten aanpassen om te verzekeren dat het perfect bestaat langs dat van hun. Het Debian beleid verbied expliciet het aanpassen van configuratiebestanden van andere pakketten — Enkel gebruikers zijn toegestaan om dit te doen. Onthoud dat tijdens een pakket opwaardering, de gebruiker de keuze krijgt welk versie van het configuratie bestand bewaart moet blijven, wanneer een aanpassing is gedetecteerd. Iedere externe aanpassing van het bestand zou deze vraag in gang gezet moeten worden, welke de beheerder moet storen, welke niet zeker is dat hij iets heeft aangepast.

Without a .d directory, it is impossible for an external package to change the settings of a program by modifying its configuration file directly. Instead it must either invite the user to do it themselves and lists the operations to be done in the file /usr/share/doc/package/README.Debian, or it must create a file diversion for the configuration file using the dpkg-divert command and then install its own configuration file for the software in question. The latter is sometimes used by third party packages which try to handle configuration files of software components they use.

Afhankelijk van het programma wordt de .d directory rechtstreeks gebruikt of beheert door een extern script na iedere verandering in die directory, zo dat de meest recente aanpassingen in rekening worden genomen. Op dezelfde manier is het belangrijk om niet rechtstreeks te werken in de automatisch gegenereerde configuratiebestanden, omdat alles verloren zou zijn bij de volgende uitvoering van het script. De gekozen methode (.d directory rechtstreeks gebruikt of een bestand in die directory) is meestal gedicteerd door de implementatie beperkingen, maar in beide gevallen is het voordeel in de zin van configuratie flexibiliteit, maar de gewonnen flexibiliteit maar deze kleine complicaties dat dit met zich meebrengt, meer dan goed. De Exim 4 Email server is een voorbeeld van de gegenereerde-bestand methode: het kan geconfigureerd worden door verschillende bestanden (/etc/exim4/conf.d/*) welke aaneengeschakeld worden in /var/lib/exim4/config.autogenerated door het update-exim4 commando.

6.2.5. Pakket Prioriteiten Beheren

Een van de belangrijkste aspecten in de configuratie van APT is het beheren van de prioriteiten verbonden aan iedere pakket bron. Bijvoorbeeld, je wilt een distributie uitbreiden met een of twee nieuwere pakken van Testen, Onstabiel of Experimenteel. Het is mogelijk om een prioriteit te verbinden aan ieder beschikbaar pakket (hetzelfde pakket kan meerdere prioriteiten hebben, afhankelijk van de versie van de distributie in welke het wordt aangeboden). Deze prioriteiten zullen het gedrag van APT beïnvloeden: het zal, voor ieder pakket, de versie nemen met de hoogste prioriteit (behalve als deze versie ouder is dan de geïnstalleerde versie en als de prioriteit minder is dan 1000).

APT definieert een aantal standaard prioriteiten. Ieder geïnstalleerde pakket versie heeft een prioriteit van 100. Een niet geïnstalleerde versie heeft een standaard prioriteit van 500, maar het kan springen naar 900 als het deel uitmaakt van de doel vrijgave (gedefinieerd met de -t commando-regel optie of de APT::Default-Release configuratie richtlijn).

You can modify the priorities by adding entries in a file in /etc/apt/preferences.d/ or the /etc/apt/preferences file with the names of the affected packages, their version, their origin and their new priority.

APT will never install an older version of a package (that is, a package whose version number is lower than the one of the currently installed package) except if its priority is higher than 1000 (or it is explicitly requested by the user, see Paragraaf 6.2.2, “Installeren en Verwijderen”). APT will always install the highest priority package which follows this constraint. If two packages have the same priority, APT installs the newest one (whose version number is the highest). If two packages of same version have the same priority but differ in their content, APT installs the version that is not installed (this rule has been created to cover the case of a package update without the increment of the revision number, which is usually required).

In more concrete terms, a package whose priority is

< 0: will never be installed,
1..99: will only be installed if no other version of the package is already installed,
100..499: will only be installed if there is no other newer version installed or available in another distribution,
500....989: will only be installed if there is no newer version installed or available in the target distribution,
990..1000: will be installed except if the installed version is newer,
> 1000: will always be installed, even if it forces APT to downgrade to an older version.

When APT checks /etc/apt/preferences and /etc/apt/preferences.d/, it first takes into account the most specific entries (often those specifying the concerned package), then the more generic ones (including, for example, all the packages of a distribution). If several generic entries exist, the first match is used. The available selection criteria include the package's name and the source providing it. Every package source is identified by the information contained in a Release file that APT downloads together with the Packages files. It specifies the origin (usually “Debian” for the packages of official mirrors, but it can also be a person's or an organization's name for third-party repositories). It also gives the name of the distribution (usually Stable, Testing, Unstable or Experimental for the standard distributions provided by Debian) together with its version (for example, 11 for Debian Bullseye). Let's have a look at its syntax through some realistic case studies of this mechanism.

SPECIFIEKE CASUS Prioriteit van experimenteel

Als je Experimenteel in jouw sources.list zou zetten, worden de corresponderende pakketten bijna nooit geïnstalleerd omdat hun standaard APT prioriteit 1 is. Dit is natuurlijk een speciaal geval, ingebouwd om te voorkomen dat pakketten uit Experimenteel per ongeluk geïnstalleerd worden. De pakketten kunnen enkel geïnstalleerd worden door aptitude install pakketexperimental in te typen — gebuikers die dit commando typen kunnen zich enkel bewust zijn van de risico's die ze nemen. Het is nog steeds mogelijk (maar niet aanbevolen) om pakketten van Experimenteel net zoals andere distributies te installeren door ze een prioriteit van 500 te geven. Dit wordt gedaan met een specifieke ingave in /etc/apt/preferences:

Package: *
Pin: release a=experimental
Pin-Priority: 500

Laten we ervan uit gaan dat je enkel pakketten van de stabiele vrijgave van Debian wilt gebruiken. Deze aangeboden in andere versies zouden niet geïnstalleerd moeten worden, tenzij specifiek gevraagd. Je zou de volgende ingave in het /etc/apt/preferences bestand kunnen zetten:

Package: *
Pin: release a=stable
Pin-Priority: 900

Package: *
Pin: release o=Debian
Pin-Priority: -10

a=stable definieert de naam van de geselecteerde distributie. o=Debian limiteert het bereik tot pakketten waarvan de oorsprong “Debian” is.

Let's now assume that you have a server with several local programs depending on the version 5.28 of Perl and that you want to ensure that upgrades will not install another version of it. You could use this entry:

Package: perl
Pin: version 5.28*
Pin-Priority: 1001

To gain a better understanding of the mechanisms of priority and distribution or repository properties to pin do not hesitate to execute apt-cache policy to display the default priority associated with each package source, or apt-cache policy package to display the default priority for each available version and source of a package as explained in Paragraaf 6.3.1, “The apt-cache policy Command”.

The reference documentation for the files /etc/apt/preferences and /etc/apt/preferences.d/ is available in the manual page apt_preferences(5), which you can display with man apt_preferences.

6.2.6. Werken met Verschillende Distributies

apt is zo'n geweldig gereedschap, het is verleidelijk om pakketten te kiezen die van andere distributies komen. Bijvoorbeeld, na een Stabiel systeem geïnstalleerd te gebben, wil je misschien een software pakket uit Testen probren of Onstabiel zonder ver van de originele staat af te wijken.

Zelfs als je occasioneel problemen tegenkomt tijdens het mixen van pakketten van verschillende distributies, beheert apt dergelijk gelijktijdig bestaande pakketten zeer goed en beperkt de risico's zeer effectief. De beste manier om verder te gaan is al de gebruikte distributies invoeren in /etc/apt/sources.list (sommige mensen plaatsen er altijd alle drie de distributies, maar onthoudt dat Onstabiel gereserveerd is voor ervaren gebruikers) en jouw referentie distributie definiëren met de APT::Default-Release parameter (zie Paragraaf 6.2.3, “Systeem Opwaarderen”).

Laten we ervan uit gaan dat Stable jouw referentie distributie is maar dat Testing en Unstable ook in jouw sources.list bestand staan. In dat geval kun je apt install pakket/testing gebruiken om een pakket van Testen te installeren. Als de installatie faalt door een onvoldane afhankelijkheid, lossen we deze afhankelijkheid op binnen Testen door de -t testing parameter toe te voegen. Het zelfde geldt natuurlijk voor Onstabiel.

In this situation, upgrades (upgrade and full-upgrade) are done within Stable except for packages already upgraded to another distribution: those will follow updates available in the other distributions. We will explain this behavior with the help of the default priorities set by APT below. Do not hesitate to use apt-cache policy (Paragraaf 6.3.1, “The apt-cache policy Command”) to verify the given priorities.

Alles draait om het feit dat APT enkel pakketten van hogere of gelijke versie dan de geïnstalleerde versie overweegt (ervan uit gaande dat /etc/apt/preferences niet gebruikt wordt om priotiteiten hoger dan 1000 voor bepaalde pakketten te forceren).

Laten we aannemen dat je versie 1 van een eerste pakket van Stabiel geïnstalleerd hebt en dat versie 2 en 3 respectievelijk in Testen en Onstabiel beschikbaar zijn. De geïnstalleerde versie heeft een prioriteit van 100 maar de beschikbare versie in Stabiel (hetzelfde) heeft een prioriteit van 990 (omdat het onderdeel is van de doel vrijgave). Pakketten in Testen en Onstabiel hebben een prioriteit van 500 (de standaard prioriteit van een niet-geïnstalleerde versie). De winnaar is dus versie 1 met een prioriteit van 900. Het pakket “blijft in Stabiel”.

Let's take the example of another package whose version 2 has been installed from Testing. Version 1 is available in Stable and version 3 in Unstable. Version 1 (of priority 990 — thus lower than 1000) is discarded because it is lower than the installed version. This only leaves version 2 and 3, both of priority 500. Faced with this alternative, APT selects the newest version, the one from Unstable. If you don't want a package installed from Testing to migrate to the version in Unstable, you have to assign a priority lower than 500 (490 for example) to packages coming from Unstable. You can modify /etc/apt/preferences to this effect:

Package: *
Pin: release a=unstable
Pin-Priority: 490

6.2.7. Volgen van Automatisch Geïnstalleerde Pakketten

One of the essential functionalities of apt is the tracking of packages installed only through dependencies. These packages are called “automatic”, and often include libraries.

With this information, when packages are removed, the package managers can compute a list of automatic packages that are no longer needed (because there is no “manually installed” packages depending on them). apt-get autoremove or apt autoremove will get rid of those packages. aptitude does not have this command because it removes them automatically as soon as they are identified. In all cases, the tools display a clear message listing the affected packages.

Het is een goede gewoonte om ieder pakket dat je niet rechtstreeks nodig hebt te markeren als automatisch zodat ze automatisch verwijderd worden als ze niet meer nodig zijn. apt-mark auto pakket zal het gegeven pakket markeren als automatisch, waar apt-mark manual pakket het tegenovergestelde doet. aptitude markauto en aptitude unmarkauto werken op dezelfde manier, hoewel ze meer functies bieden voor het gelijktijdig markeren van meerdere pakketten (zie Paragraaf 6.5.1, “aptitude”). De console-gebaseerde interactieve interface van aptitude maakt het ook gemakkelijk om de “automatisch vlag” van meerdere pakketten te bekijken.

Men kan zich afvragen waarom een automatisch geïnstalleerd pakket aanwezig is op het systeem. Om deze informatie te krijgen vanaf de commando regel, kun je aptitude why pakket (apt en apt-get hebben geen gelijkaardig commando) gebruiken:

$ aptitude why python3-debian
i   aptitude         Suggests apt-xapian-index
p   apt-xapian-index Depends  python3-debian (>= 0.1.14)

ALTERNATIEF deborphan en debfoster

In days where apt, apt-get and aptitude were not able to track automatic packages, there were two utilities producing lists of unnecessary packages: deborphan and debfoster. Both can still be useful.

deborphan scans the libs and oldlibs sections by default (in the absence of supplementary instructions) looking for the packages that are currently installed and that no other package depends on. The resulting list can then serve as a basis to remove unneeded packages.

debfoster heeft een meer uitgebreide aanpak, zeer gelijkaardig met die van APT: het onderhoud een lijst van pakketten die expliciet geïnstalleerd zijn en onthoud welke pakketten echt nodig zijn tijden iedere aanroep. Als er nieuwe pakketten verschijnen op het systeem en als debfoster ze niet kent als nodige pakketten, zullen ze op het scherm weergegeven worden met een lijst van hun afhankelijkheden. Het programma biedt dan een keuze: verwijder het pakket (mogelijk samen met deze die erop rekenen), markeer het expliciet als nodig or negeer het tijdelijk.

6.2.8. APT Patterns

Patterns allow you to specify complex search queries to select the packages you want to install or show. They were first implemented for aptitude (see Paragraaf 6.5, “Frontends: aptitude, synaptic”), but now APT can also make use of them.

For example, we can use apt list ?automatic to list all the packages automatically installed. To find packages automatically installed no longer depended upon by manually installed packages the pattern ?garbage can be used.

Logic patterns can be combined with other packages to form more complex expressions. For instance, we could use a pattern like ?and(PATTERN, PATTERN). See apt-patterns(7) and glob(7) for all the patterns you can use and the complex expressions you can create with them.